جداسازی پلاکت از خون به روش آفرزیس(Apheresis)

جداسازی پلاکت از خون به روش آفرزیس(Apheresis) در بیمارستان فوق تخصصی محک انجام می‌شود.

آفرزیس به روشی گفته می‌شود که درآن خون از اهدا کننده گرفته می‌شود و پس ازجداکردن پلاکت از آن، سایر اجزای خون به بدن اهدا کننده برگردانده می‌شود.
این فرآیند در حدود 1 تا 5/1 ساعت وقت می گیرد.

پاسخ به سوالات رایج:

1-پلاکت چیست؟یکی از اجزای سلولی خون است که در انعقاد خون نقش دارد و در جلوگیری از خونریزی رگ ها به وسیله تشکیل توده پلاکتی به ترمیم جدار عروق کمک می کند.

2-پلاکت فرزیس چیست؟روش پیشرفته جمع آوری و تهیه پلاکت است که با استفاده از یک دستگاه ویژه، پلاکت فرد اهداکننده جمع آوری و بقیه خون و اجزا آن به بدن فرد اهداکننده باز می گردد.در این روش 6-10برابر روش معمول پلاکت تهیه می شود .

3- پلاکت به روش آفرزیس چه تفاوتی با پلاکت های معمولی دارد؟

پلاکت هم می تواند از خون کامل اهدایی اهداکنندگان خون تهیه شود و هم می تواند از طریق تکنولوژی پیشرفته ای به نام پلاکت فرزیس مستقیما اهدا شود.اما تهیه پلاکت به روش آفرزیس تعداد واحد های پلاکت بیشتری را از یک اهدا کننده در اختیارما قرار می دهدو در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. پلاکتی که از این طریق به دست می آید از کیفیت بالاتری برخوردار است.زیرا در بیمارانی که به تزریق پلاکت راندوم جواب نمی دهند (refractory)پاسخ بهتر است و باعث تاخیر در بروز آلوایمونیزاسیون بر ضد HLA می گردد و موجب کاهش خطر انتقال بیماری های خونی از طریق تزریق فراورده های خونی شده و کاهش واکنش تب زا و سایر واکنشهای ناشی از تزریق چند واحد پلاکت می شود. البته این روش مشکلاتی هم دارد که:هزینه بالا-عدم دسترسی در همه مناطق و در همه زمان ها (تعطیلات و آخر هفته ) و احتمال واکنش ناشی از سیترات در اهداکننده از جمله مشکلات این روش است.

4- هر فرد چند بار و با چه فواصل زمانی می تواند پلاکت اهدا کند؟

هر فرد 2 بار در هفته مجاز به اهدای پلاکت به روش پلاکت فرزیس می باشد و در مجموع حداکثر 24 بار در سال می تواند پلاکت اهدا کند.بایستی در نظر داشت بین هر بار اهدا پلاکت حداقل 48 ساعت فاصله در نظر گرفتهمی شود.

5-شرایط اهدا پلاکت چیست؟شرایط اهدا پلاکت همچون اهدای خون است یعنی سلامت جسمی و رفتاری کامل- سن حداقل 17 سال تمام- وزن حداقل 50 کیلوگرم- مصرف نکردن دارو بویژه آسپرین و داروهایی که اثر آسپرین را دارند مانند بروفن- دیکلوفناک- ژلوفن –کلوپیدگرل(اسویکس ،پلاویکس) و تیکلوپدین. ((حداقل از 48 ساعت قبل از اهدا پلاکت نباید آسپرین مصرف کرد)).داروهای آسپرین و شبه آسپرین می توانند تا سه روز ،کلو پیدوگرل و تیکلو پدین تا 14روزفعالیت پلاکت ها را مختل کنند لذا در این فاصله نباید از فرد پلاکت گرفته شود.در ضمن شمارش پلاکت فرد اهداکننده بایستی قبل از اهدا حداقل 150000 در هر میلی متر مکعب باشد.


6-پلاکت تهیه شده به این روش برای چه کسانی استفاده می شود؟

مبتلایان به لوسمی(سرطان خون)،مبتلایان به آنمی آپلاستیک ،افراد تحت درمان با داروهای سرکوب گر ایمنی پس از پیوند مغز استخوان ،– افراد مبتلا به اختلالات انعقادی همراه با خونریزی زیاد- ،مقاومت پلاکتی- آلوایمونیزاسیون و افراد تحت شیمی درمانی به عنوان بیماران نیازمند به پلاکت شناخته می شوند

7- آیا اهدا پلاکت با اهدای خون مغایرتی دارد؟

اهدای پلاکت و اهدای خون هیچگونه مغایرتی با هم ندارند هر فرد 4 هفته بعد از اهدا پلاکت می تواند خون اهدا کند و همچنین 8 هفته بعد از اهدای خون می توان پلاکت اهدا نماید. 

منبع : صفحه "پاتوق دانشجویان پزشکی" در فیســبوک