وبلاگ دانشجویان پزشکی ورودی ۹۰ سبزوار
دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
وبلاگ دانشجویان پزشکی ورودی ۹۰ سبزوار
دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی سبزواربیماری آدیسون
وقتی که غده فوق کلیه به اندازه کافی هورمون تولید نکند، بیماری آدیسون رخ می دهد. در بیماری آدیسون، مقدار کمی کورتیزول و آلدوسترون تولید می‌شوند. بیماری آدیسون به نام "نارسایی غده فوق کلیه" نیز خوانده می‌شود .
بخش قشری غده فوق کلیه ، هورمون‌هایی به نام کورتیکواستروئید می‌سازد. این هورمون‌ها شامل: گلوکوکورتیکوئیدها، مینرالوکورتیکوئیدها و هورمونهای جنسی مردانه (آندروژن ها) هستند.
گلوکوکورتیکوئیدها : کورتیزول یکی از آنهاست که باعث تبدیل غذا به انرژی می‌شود و نقش مهمی را در پاسخ سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند. این هورمون باعث کاهش استرس نیز می‌گردد.
مینرالوکورتیکوئیدها : آلدوسترون یکی از آنهاست که باعث حفظ تعادل سدیم و پتاسیم خون می‌شود. این هورمون، فشار خون و آب بدن را ثابت نگه می‌دارد.
آندروژن‌ها : این هورمون ها باعث میل جنسی و توسعه توده عضلانی در مردان و زنان می‌شوند.
بیماری آدیسون بیماری نادری است که شیوع آن در مردان و زنان تقریباً برابر است. علایم بیماری ممکن است به آهستگی و در طی چند ماه تا چند سال بروز کنند و در هر سنی قابل مشاهده است.
انواع آدیسون
دو نوع بیماری آدیسون وجود دارد:
- اگر غده فوق کلیه به دلیل وجود مشکل در خودش، به مقدار کافی هورمون تولید نکند، به نام "نارسایی اولیه غده فوق کلیه" خوانده می‌شود.
- اگر غده فوق کلیه تحت تاثیر دیگر مشکلات بدن به مقدار کافی هورمون تولید نکند، به نام "نارسایی ثانویه غده فوق کلیه" خوانده می‌شود.
علت :
علت بیماری معمولاً عبارت است از تخریب تدریجی و پیش‌رونده غدد فوق‌کلیوی احتمالا به دلیل خود ایمنی. البته نارسایی غدد فوق کلیوی ممکن است به دنبال بیماریهای زیر نیز ایجاد شود: سل، سرطان، بیماریهای غده هیپوفیز و قطع ناگهانی مصرف کورتون .
علائم :
احساس ضعف و خستگی، دل درد و حالت تهوع و اسهال، کاهش اشتها و وزن، اسهال، سردرد، تعریق، احساس سردی بدن در تمام ساعات، تغییر رفتار و خلق و خوی (افسردگی، پرخاشگری) کاهش فشار خون تا وضعیت از حال رفتگی، تیرگی رنگ پوست، پیدایش لکه‌های سفید روی پوست، ریزش مو. برخی از این علائم به دلیل دفع سدیم و نمک در ادرار است.
تشخیص :
در تشخیص به جز علائم بالینی، آزمایش‌ها پاراکلینیکی نیز بسیار مفیدند. در آزمایش خون اغلب کاهش سدیم و قند و افزایش کلسیم، پتاسیم و ائوزینوفیلها و اسیدوز متابولیک داریم. یکی از مهمترین تست‌های تشخیصی در خصوص این بیماری بررسی پاسخ غده فوق کلیوی به ترشح هورمون هیپوفیزی ACTH می‌باشد (ACTH stimulation test). در این آزمایش پس از اندازه گیری سطح کورتیزول پلاسما، آنالوگ صنعتی این هورمون (tetracosactide) را تزریق می‌کنیم. بدیهی است در افراد مبتلا به نارسایی غده آدرنال تزریق این هورمون موجب افزایش قابل توجه ترشح کورتیزول نخواهد شد.
درمان :
درمان با جایگزینی هورمونهای آدرنال (معمولا به صورت خوراکی) می‌باشد. کمبود گلوکوکورتیکوئیدها با مصرف قرص خوراکی هیدروکورتیزون یا پردنیزولون جبران می‌شود. برای کمبود آلدوسترون از فلودروکورتیزون (fludrocortisone) استفاده می‌شود.این بیماری برای تمام عمر گریبانگیر بیمار خواهد بود ولی با درمان مناسب اغلب بیماران زندگی خوبی دارند.
منبع : دانشنامه ویکی پدیا
